Άλλη μια έρευνα εκδόθηκε πρόσφατα, η οποία πιστοποιεί για ακόμη μία φορά το γεγονός ότι οι ολιγοθερμιδικές διατροφές έχουν αντιγηραντική επίδραση στον οργανισμό, ενώ, αντίθετα, οι πολυθερμιδικές επιταχύνουν το ρυθμό γήρανσης. Σε ένα παλιότερο άρθρο είχαμε αναφερθεί σε ερευνητικά πειράματα σε μαϊμούδες, όπου μετά την μείωση της κατανάλωσης ενέργειας οι επιστήμονες παρατήρησαν επιβράδυνση στο ρυθμό γήρανσης των ζώων. Στην καινούργια έρευνα, που πραγματοποιήθηκε στο ιατρικό κέντρο ερευνών του Mount Sinai της Νέας Υόρκης, οι επιστήμονες κατάφεραν να ανακαλύψουν σε μοριακό επίπεδο τους ακριβείς μηχανισμούς που επιβραδύνουν την γήρανση και την εκδήλωση ασθενειών, όπως είναι για παράδειγμα το Αλτσχάιμερ.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο τρόπος με τον οποίο θα μειωθούν οι θερμίδες του φαγητού, αλλά και αν αυτή η μείωση θα προέρχεται από τους υδατάνθρακες, την πρωτεΐνη ή το λίπος δεν παίζει κανένα ρόλο. Αυτό που έχει σημασία είναι η μείωση της ενέργειας, έτσι ώστε να επηρεαστεί ο μεταβολισμός της γλυκόζης, που προκαλεί οξειδωτικό στρες: μια κυτταρική διεργασία που προκαλεί ουσιαστικά την καταστροφή των ιστών του σώματος και την ανάπτυξη καρκινογόνων κυττάρων. Από την άλλη, η αυξημένη κατανάλωση ενέργειας επιταχύνει την εκδήλωση ασθενειών που σχετίζονται με την γήρανση. Αυτό το οποίο παρατήρησαν οι επιστήμονες είναι ότι η θερμιδική μείωση οδήγησε στην δημιουργία μιας πρωτεΐνης (CREB-binding protein, CBP), που ελέγχει την δραστηριότητα γονιδίων που σχετίζονται με την κυτταρική λειτουργία. Κατά μέσω όρο, μια μείωση στην κατανάλωση ενέργειας της τάξης του 30 % μπορεί να αυξήσει τη διάρκεια ζωής έως και 50 %, ενώ παράλληλα μειώνει την παθολογία ασθενειών που σχετίζονται με την γήρανση, όπως το Αλτσχάιμερ.
Τα πειράματα των επιστημόνων έγιναν σε σκουλήκια (C. elegans), τα οποία ήταν γενετικά μεταλλαγμένα να παρουσιάσουν συμπτώματα ασθένειας ανάλογα με αυτά του Αλτσχάιμερ. Οι επιστήμονες μείωσαν την ενέργεια που κατανάλωναν τα σκουλήκια, με την διάλυση των βακτηριδίων που αποτελούσαν την τροφή τους. Στην περίπτωση των ανθρώπων που πάσχουν από Αλτσχάιμερ παρουσιάζεται η εμφάνιση πλάκας λόγω της έκφρασης του β-άμυλο πεπτιδίου. Κάτι ανάλογο συνέβη και στα σκουλήκια της μελέτης με την εμφάνιση αυτού του πεπτιδίου στην μυική τους μάζα, το οποίο οδηγεί στην σταδιακή παράλυση. Με αυτό τον τρόπο οι επιστήμονες μπόρεσαν να βγάλουν τα συμπεράσματα τους σε ότι αφορά το πώς η μείωση στην κατανάλωση ενέργειας μπορεί να βελτιώσει την διάρκεια ζωής και την επιβάρυνση του οργανισμού από την ασθένεια. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η μείωση στην κατανάλωση ενέργειας κατά την διάρκεια της ενήλικης ζωής των σκουληκιών προκάλεσε αύξηση στην διάρκεια ζωής τους κατά 65 %. Παράλληλα, παρατηρήθηκε και μείωση στην παράλυση, προκαλούμενη από ανάλογες συνθήκες με αυτές του Αλτσχάιμερ, κατά 50 %. Σε αυτό έπαιξε ρόλο η εκδήλωση της πρωτεΐνης CBP, που μείωσε την οξειδωτική δράση του μεταβολισμού της γλυκόζης.
Επιπρόσθετα, οι επιστήμονες μελέτησαν και το αντίθετο αποτέλεσμα της αυξημένης κατανάλωσης ενέργειας σε σχέση με τον διαβήτη, που είναι μια ασθένεια που μειώνει τον μεταβολισμό της γλυκόζης. Σε μελέτη ποντικιών αυτή τη φορά οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι ο διαβήτης μείωσε την δράση της πρωτεΐνης CBP. Συνεπώς, η αυξημένη κατανάλωση ενέργειας που οδηγεί στην παχυσαρκία και τον διαβήτη θα έχει τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που έχει η μειωμένη κατανάλωση ενέργειας.
Το πιο σημαντικό αποτέλεσμα αυτής της έρευνας, το οποίο θα πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά απ’ όλους μας, είναι ότι η διατροφή έχει άμεση και ταχύτατη επίδραση στην εκδήλωση του γενετικού υλικού. Οι συνέπειες των διατροφικών μας επιλογών στο γενετικό υλικό παρουσιάζονται κυριολεκτικά μέσα σε μερικές ώρες. Συνεπώς, αντίθετα με αυτά που υποστηρίζουν οι πολλοί, βλέπουμε ότι η άστατη διατροφή δεν είναι απλά μια κατάσταση που επηρεάζει τον οργανισμό μακροχρόνια. Η σωστή διατροφή λοιπόν θα πρέπει να είναι προτεραιότητα όλων μας από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής μας και για την επίτευξη αυτού του σκοπού η κινητοποίηση της πολιτείας, αλλά και του καθένα μας ξεχωριστά, είναι απαραίτητη.
Καραγιάννης Νικόλαος BSc, SRD,MPhil
Διαιτολόγος – Dietitian
