Η δίαιτα του Dukan έχει δημιουργηθεί από τον Pierre Dukan, πρώην Γάλλο γιατρό και νυν αυτοαποκαλούμενου διατροφολόγου. Η διατροφή που προτείνει για απώλεια βάρους στηρίζεται στην κατανάλωση 100 και μόνο διαφορετικών τροφίμων, που είναι κυρίως 68 διαφορετικά πρωτεϊνικά τρόφιμα και 32 διαφορετικά λαχανικά, χωρίς να περιορίζει την διατροφή σε ποσοτικό, αλλά σε ποιοτικό επίπεδο. Σε γενικές γραμμές η διατροφή είναι υψηλή σε κατανάλωση πρωτεΐνης και χαμηλή σε κατανάλωση υδατανθράκων και λίπους, ενώ ενθαρρύνει την συχνή άσκηση. Η δίαιτα του Dukan, όπως και του Atkin, υποστηρίζει ότι η επιτυχία της απώλειας βάρους είναι αποτέλεσμα της χαμηλής θερμιδικής αξίας των πρωτεϊνικών τροφίμων, που επιτρέπει, του αισθήματος του κορεσμού που προκαλεί η κατανάλωση πρωτεϊνικών τροφίμων, και του επιπλέον ενεργειακού κόστους που προκαλεί στο σώμα η πέψη πρωτεϊνικών τροφίμων. Η λογική της δίαιτας του Dukan όπως και του Atkin, είναι ότι η μειωμένη πρόσληψη υδατανθράκων και λίπους θα αναγκάσει το σώμα μα κάψει λίπος και αυτό θα προκαλέσει την απώλεια του βάρους.

Η δίαιτα του Dukan αποτελείται από 4 φάσης. Η πρώτη φάση, που διαρκεί 2 με 5 μέρες, επιτρέπει αποκλειστικά την κατανάλωση πρωτεϊνικών τροφίμων, όπως άπαχο μοσχάρι, κοτόπουλο, ψάρι, αυγά, σόγια, τυρί cottage και γαλακτοκομικά με 0 % λιπαρά, και μιάμιση κουταλιά βρώμη, γιατί είναι υψηλή σε φυτικές ίνες, που το σώμα αδυνατεί να διασπάσει και να απορροφήσει. Στη δεύτερη φάση μπορεί κάποιος να συμπεριλάβει και τα λαχανικά, που επιτρέπει η δίαιτα, εναλλάσσοντας μεταξύ ημερών που τρώνε μόνο πρωτεϊνικά τρόφιμα ή πρωτεϊνικά τρόφιμα και λαχανικά, με 2 κουταλιές βρώμη ημερησίως. Η φάση αυτή διαρκεί 3 μέρες για κάθε μισό κιλό που χάνεται. Στην τρίτη φάση επιτρέπεται η κατανάλωση ενός φρούτου, 42 γραμμάρια σκληρού τυριού και δύο φέτες ψωμί ολικής αλέσεως ημερησίως, μαζί με τα 100 επιτρεπόμενα τρόφιμα. Η τρίτη φάση αποσκοπεί στην συντήρηση παρά στην απώλεια του βάρους, με μια μέρα την εβδομάδα τρώγοντας μόνο πρωτεϊνικά τρόφιμα και ένα γεύμα στο οποίο μπορούν να φάνε ότι θέλουν. Στην τέταρτη και τελευταία φάση επιτρέπεται να καταναλώνεις ότι επιθυμείς αρκεί, μια μέρα την εβδομάδα να τρώνε μόνο πρωτεϊνικά τρόφιμα, να πίνουν τουλάχιστον 1,5 λίτρο νερό την ημέρα, να γυμνάζονται καθημερινά τουλάχιστον για 20 λεπτά και να καταναλώνουν 3 κουταλιές βρώμη καθημερινά. Επίσης, σε αυτή την φάση ενθαρρύνεται η χρήση πολυβιταμινών και συμπληρωμάτων διατροφής.

Μπορεί οι πρωτεϊνικές δίαιτες να επιφέρουν απώλεια βάρους, αλλά δεν θεωρείται από τους επιστήμονες μια υγιής απώλεια βάρους. Μέσα από επιστημονικές μελέτες έχει βρεθεί ότι οι πρωτεϊνικές διατροφές προωθούν την απώλεια βάρους γιατί προκαλούν το αίσθημα του κορεσμού, μειώνουν τα επίπεδα μιας ορμόνης που εκκρίνεται στο σώμα και προκαλεί πείνα, την γκρελίνη, βελτιώνουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και προκαλούν διούρηση, αλλά περιορίζουν ολόκληρες ομάδες τροφίμων όπως είναι τα σιτηρά και τα φρούτα και αυτό συνεπάγεται ότι δεν είναι διατροφικά ισορροπημένες. Επίσης, οι πρωτεϊνικές δίαιτες απαιτούν την προετοιμασία όλων το γευμάτων στο σπίτι με αποτέλεσμα η κατανάλωση φαγητού έξω να είναι δύσκολη, καθώς είναι αδύνατο να γνωρίζει κάποιος πως προετοιμάστηκε το γεύμα του σε ένα εστιατόριο. Πιο συγκεκριμένα η δίαιτα του Dukan έχει πολλούς περιορισμούς και μπορεί να αποδειχθεί δύσκολο για κάποιον να τη ακολουθήσει όταν ζει σε ένα σπίτι με άλλους ανθρώπους που δεν την ακολουθούν. Αλλά πρακτικά προβλήματα που παρουσιάζει η δίαιτα του Dukan είναι ότι η αρχική απώλεια βάρους που παρατηρείται είναι κυρίως απώλεια υγρών, που την καθιστά δύσκολη να διατηρηθεί, τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα πρωτεΐνης, όπως το κρέας και το ψάρι, είναι ακριβά και οι κανόνες της συγκεκριμένης δίαιτας είναι τόσο απαιτητικοί που είναι πολύ δύσκολο για κάποιον να την ακολουθήσει μακροχρόνια. Περαιτέρω, η αυξημένη κατανάλωση πρωτεϊνών αυξάνει το στρες στα νεφρά, λόγω της υπερλειτουργίας που πρέπει να καταβάλουν τα νεφρά για την αποβολή των αποβλήτων που παράγονται από την πέψη της υπερκατανάλωσης πρωτεϊνών. Το 2015 έρευνα έδειξε ότι η μακροχρόνια εκτέλεση της δίαιτας του Dukan αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης νεφρικών παθήσεων, ηπατικών παθήσεων, καρδιοαγγειακών παθήσεων και οστεοπόρωσης. Τέλος, υποστηρίζεται ότι η απώλεια βάρους, που παρατηρείται με την δίαιτα του Dukan, είναι περισσότερο αποτέλεσμα της καθημερινής άσκησης που επιβάλει η διαδικασία, παρά της ίδιας της διατροφής.

Η δίαιτα του Dukan είναι μια πρωτεϊνική διατροφή, που μπορεί να επιφέρει απώλεια βάρους, αλλά ελλοχεύουν πολλοί κίνδυνοι για την υγεία αυτών που επιλέγουν να την ακολουθήσουν, ενώ παράλληλα η συντήρηση του βάρους, που χάθηκε, είναι δύσκολη και απαιτητική. Επίσης, άτομα με υποκείμενα προβλήματα υγείας θα ήταν πρέπον να αποφύγουν την δίαιτα του Dukan. Η εδραίωση μιας ισορροπημένης διατροφής αποτελεί αναμφισβήτητα την ασφαλέστερη και πιο επιτυχημένη μέθοδο απώλειας και συντήρησης βάρους.

Καραγιάννης Νικόλαος BSc, SRD, MPhil

Διαιτολόγος – Dietitian