Η εθιστική συμπεριφορά προς το φαγητό σχετίζεται με την ανεξέλεγκτη ή παθολογική κατανάλωση τροφίμων η οποία σχετίζεται με συναισθηματικές αιτίες. Ο εθισμός στο φαγητό είναι συσχετισμένος με διαταραχές σίτισης όπως είναι η παχυσαρκία, η βουλιμία και η αδηφαγική διαταραχή. Κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο εθισμός στο φαγητό είναι αποτέλεσμα της έκκρισης χημικών του εγκεφάλου όπως είναι η ντοπαμίνη, η οποία προκαλεί ένα αίσθημα ανταμοιβής, ευχάριστης αίσθησης και συναισθηματικής εκτόνωσης, κάτι ανάλογο με τον εθισμό στο τσιγάρο ή τα ναρκωτικά. Άλλοι επιστήμονες δεν αποδέχονται ότι ο εθισμός στο φαγητό σχετίζεται με χημικές ενώσεις αλλά με εθιστικές συμπεριφορές και συγκεκριμένα με την συμπεριφορά της κατανάλωσης φαγητού. Ενώ υπάρχει συσχετισμός μεταξύ του εθισμού στο φαγητό και της αύξησης τους βάρους, υπολογίζεται ότι μόνο το ένα τρίτο των παχύσαρκων ατόμων παρουσιάζουν εθιστική σχέση με το φαγητό. Πρόσφατη έρευνα παρουσίασε ότι το 10 % των ατόμων με διατροφικό εθισμό είναι λιποβαρείς ή έχουν φυσιολογικό βάρος ή είναι υπέρβαροι. Τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη, λίπος ή άμυλο φαίνεται να ασκούν την πιο έντονη εθιστική συμπεριφορά και πιο συγκεκριμένα τα πατατάκια, οι τηγανιτές πατάτες, τα γλυκά, η σοκολάτα, τα μπισκότα, το λευκό ψωμί, τα ζυμαρικά και το παγωτό είναι μερικά από αυτά. Τα συμπτώματα που μπορεί να παρουσιάσει κάποιος με εθιστική συμπεριφορά στο φαγητό μπορεί να είναι σωματικά, συναισθηματικά ή κοινωνικά. Συμπεριφορές όπως ψυχαναγκαστική επιθυμία για φαγητό, συνεχή απασχόληση με την απόκτηση και κατανάλωση φαγητού, καταναγκαστική κατανάλωση φαγητού, έλλειψη ελέγχου του πόσο συχνά, πόσο πολύ και που γίνεται η κατανάλωση φαγητού, κοινωνική απομόνωση για να καταναλωθεί φαγητό, αποτελούν μερικά από τα συμπτώματα που σχετίζονται με τον εθισμό στο φαγητό. Συναισθήματα τα οποία συνοδεύουν αυτές τις συμπεριφορές συχνά είναι η ντροπή, η ενοχή, η δυσφορία και η μειωμένη αυτοεκτίμηση. Περαιτέρω συμπεριφορές που μπορεί να παρουσιάσουν αυτά τα άτομα είναι η εντατική μείωση στην κατανάλωση φαγητού, η καταπιεστική άσκηση και η πρόκληση εμετού. Άτομα τα οποία παρουσιάζουν εθιστική συμπεριφορά στο φαγητό είναι πολύ σημαντικό να επιδιώξουν ψυχολογική υποστήριξη μέσω της γνωστικής συμπεριφορικής θεραπείας για να αντιμετωπίσουν τις ψυχολογικές αιτίες που προκαλούν το πρόβλημα και να υιοθετήσουν ένα υγιεινό τρόπο ζωής σε συνεργασία με ιατρούς, διαιτολόγους και γυμναστές.
Καραγιάννης Νικόλαος BSc, SRD, MPhil
Διαιτολόγος – Dietitian