Πολλά από τα βιομηχανοποιημένα τρόφιμα, όπως είναι τα γαριδάκια, τα πατατάκια, τα μπισκότα, τα κράκερ και οι προτηγανισμένες πατάτες, έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος και υδατάνθρακες αλλά έχουν μηδενική διατροφική αξία. Οι θερμίδες τους ανήκουν στις «κενές» θερμίδες, δηλαδή μας αυξάνουν τα αποθεματικά του λίπους χωρίς να μας δίνουν ενέργεια, και η αυξημένη κατανάλωση αυτών σχετίζεται με παθήσεις όπως είναι η παχυσαρκία, ο διαβήτης και ο καρκίνος. Ενώ λίγο ως πολύ όλοι τα γνωρίζουμε αυτά μας είναι πολύ δύσκολο να τα αποβάλουμε από την διατροφή μας. Επιστήμονες από την Γερμανία, την Ελβετία, την Αμερική και τον Καναδά συνεργάστηκαν για να κατανοήσουν την εγκεφαλική επίδραση που έχουν τρόφιμα υψηλά σε υδατάνθρακες, τρόφιμα υψηλά και λίπος και τρόφιμα υψηλά σε λίπος και υδατάνθρακες, που τυπικά είναι τα βιομηχανοποιημένα τρόφιμα. Ένας από του επιστήμονες που συμμετείχαν στην έρευνα, από το πανεπιστήμιο του Γέιλ της Αμερικής, δήλωσε πως ως οργανισμοί κατά την εξέλιξη μας αναπτύξαμε ικανότητες να συνδέουμε τα τρόφιμα με την διατροφική τους αξία και να κάνουμε επιλογές που θα βοηθήσουν περαιτέρω την εξελικτική μας πορεία, έτσι για παράδειγμα ένα ποντίκι δεν θα διακινδυνέψει να εκτεθεί σε θηρευτές για να φάει κάτι χαμηλής διατροφικής ή ενεργειακής αξίας. Στην περίπτωση όμως των ανθρώπων σε σχέση με τα βιομηχανοποιημένα τρόφιμα αυτοί οι μηχανισμοί φαίνεται ότι δεν λειτουργούν. Οι επιστήμονες στην προσπάθεια τους να δώσουν απαντήσεις μελέτησαν 206 άτομα τα οποία αφού παρουσιάστηκαν στους χώρους μελέτης κατανάλωσαν ένα πρωινό 426 θερμίδων αποτελούμενο από χυμό πορτοκάλι, κίτρινο τυρί, βούτυρο, μαρμελάδα και ψωμί σίτου λευκό και ολικής αλέσεως. Μετά από 3 ώρες οι συμμετέχοντες μπήκαν σε μαγνητικό τομογράφο όπου τους παρουσιάστηκαν φωτογραφίες από διαφορετικά τρόφιμα και σνακ τα οποία ήταν υψηλά σε υδατάνθρακες, υψηλά σε λίπος και υψηλά σε υδατάνθρακες και λίπος. Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι τα τρόφιμα τα οποία ήταν υψηλά σε λίπος και υδατάνθρακες ενεργοποίησαν τα κέντρα του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ανταμοιβή κατά πολύ περισσότερο σε σχέση με την ενεργοποίηση που προκάλεσαν οι εικόνες τροφίμων τα οποία ήταν υψηλά σε υδατάνθρακες ή σε λίπος μόνο. Τα κέντρα ανταμοιβής του εγκεφάλου ήταν πιο ενεργοποιημένα με τα τρόφιμα που ήταν υψηλά σε λίπος και υδατάνθρακες σε σχέση με την ενεργοποίηση που προκάλεσαν εικόνες του αγαπημένου τους φαγητού ή του αγαπημένου τους γλυκού ή διάφορα ενεργειακά σνακ ή ακόμα και η εικόνα μιας γενναιόδωρης μερίδας. Όταν οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν πόσο ήταν διατεθειμένοι να πληρώσουν για να αγοράσουν κάποιο από τα τρόφιμα των εικόνων, οι συμμετέχοντες ήθελαν να διαθέσουν περισσότερα χρήματα για τα βιομηχανοποιημένα τρόφιμα που ήταν υψηλά σε λίπος και υδατάνθρακες σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο τρόφιμο το οποίο ήταν υψηλό σε λίπος ή υδατάνθρακες μόνο. Επίσης, οι συμμετέχοντες ήταν αρκετά εύστοχοι στο να υπολογίσουν την θερμιδική αξία τροφίμων υψηλά σε λίπος, αλλά όχι για τα τρόφιμα που ήταν υψηλά σε υδατάνθρακες, ενώ παράλληλα υπερεκτίμησαν την θερμιδική αξία των τροφίμων που ήταν υψηλά και σε υδατάνθρακες και σε λίπος. Βάση των αποτελεσμάτων της έρευνας οι επιστήμονες κατάληξαν ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν έχει εξελιχτεί επαρκώς στα τρόφιμα τα οποία μας προκαλούν εφορία όταν τα καταναλώνουμε αλλά δεν μας προσφέρουν απολύτως τίποτα σε ότι αφορά την διατροφική τους αξία. Ο προϊστορικός άνθρωπος είχε μια διατροφή με τρόφιμα που υπήρχαν στην φύση όπως το κρέας των θηραμάτων και τους φαγώσιμους καρπούς. Τα βιομηχανοποιημένα τρόφιμα υπάρχουν στην εξελικτική πορεία του ανθρώπου τα τελευταία 150 χρόνια και σε σχέση με τα μη βιομηχανοποιημένα τρόφιμα ή τα μερικώς βιομηχανοποιημένα τρόφιμα, δεν αποτελεί μια επαρκή περίοδο για τον ανθρώπινο εγκέφαλο να αναπτύξει μηχανισμούς που να του δίνουν την δυνατότητα να γνωρίζει τι και πόσο μπορεί να καταναλώνει. Σε συνδυασμό με την ενεργοποίηση σημείων του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ανταμοιβή τα βιομηχανοποιημένα τρόφιμα οδηγούν στην υπερκατανάλωση.

Καραγιάννης Νικόλαος BSc, SRD, MPhil

Διαιτολόγος – Dietitian

Link: MedicalNewsToday