Τα παρασιτοκτόνα είναι χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στις γεωργικές καλλιέργειες για την καταπολέμηση εντόμων, αγριόχορτων και μυκήτων, τα οποία μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγικότητα της καλλιέργειας. Οι παραγόμενοι καρποί, βάση νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης περνάνε από συχνούς ελέγχους έτσι ώστε οι ποσότητες φυτοφαρμάκων που φέρουν να είναι εντός των ασφαλών ορίων για βρέφη, παιδιά και ενήλικες.
Τα παρασιτοκτόνα είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο και μπορεί σε μεγάλες ποσότητες να προκαλέσουν δηλητηρίαση και επηρεάζουν διαφορετικά βάση της συγκέντρωσης τους και αν κάποιος θα τα καταπιεί, θα τα εισπνεύσει ή απλά θα τα αγγίξει. Συμπτώματα ήπιας δηλητηρίασης είναι πονοκέφαλος, ζαλάδα, αναγούλα, διάρροια, ενόχληση στις αναπνευστικούς διόδους και στα μάτια και αδυναμία ύπνου. Συμπτώματα μέσης δηλητηρίασης παρουσιάζουν αδυναμία όρασης, σύγχυση, εμετό, ταχυκαρδία και συστολή του λαιμού. Συμπτώματα έντονης δηλητηρίασης είναι χημικά εγκαύματα, αναισθησία, αδυναμία αναπνοής και αυξημένη παραγωγή φλεμάτων από τους πνεύμονες.
Υπολείμματα παρασιτοκτόνων υπάρχουν στα τρόφιμα, εφόσον οι καλλιέργειες ψεκάζονται, αλλά και στο νερό καθώς μπορεί να περάσουν από τις καλλιέργειες στο υπέδαφος και κατά επέκταση στις πηγές νερού. Οι συχνοί ποιοτικοί έλεγχοι που γίνονται βάση νομοθεσίας εξασφαλίζουν ότι οι ποσότητες παρασιτοκτόνων που φέρουν τα τρόφιμα και το νερό είναι εντός των επιτρεπτών ορίων και τα κάνουν ασφαλή για κατανάλωση.
Το 2018 οι ποιοτικοί έλεγχοι που έγιναν σε τρόφιμα στην Αμερική έδειξαν ότι το 99 % των δειγμάτων έφεραν τις επιτρεπόμενες και ασφαλείς ποσότητες παρασιτοκτόνων, εκ των οποίων το 47,8 % τον δειγμάτων έφεραν μηδενική ποσότητα παρασιτοκτόνων. Τα τρόφιμα τα οποία συνήθως παρουσιάζουν τις χαμηλότερες ποσότητες παρασιτοκτόνων είναι το καλαμπόκι, το αβοκάντο, ο αρακάς, ο ανανάς, η παπάγια, το κρεμμύδι, τα σπαράγγια, η μελιτζάνα, το λάχανο, το ακτινίδιο, το πεπόνι, το κουνουπίδι, τα μανιτάρια και το μπρόκολο. Τα τρόφιμα τα οποία παρουσιάζουν τις υψηλότερες ποσότητες παρασιτοκτόνων είναι οι φράουλες, το σπανάκι, τα νεκταρίνια, η λαχανίδα, τα σταφύλια, το μήλο, τα κεράσια, τα ροδάκινα, η ντομάτα, τα αχλάδια, οι πατάτες και το σέλερι. Πάντως θεωρείται ότι 30 δευτερόλεπτα πλύσιμο κάτω από τρεχούμενο νερό είναι επαρκές για απομάκρυνση παρασιτοκτόνων από τα τρόφιμα.
Τα βιολογικά τρόφιμα από την άλλη, βάση νομοθεσίας, καλλιεργούνται χωρίς την χρήση φυτοφαρμάκων και συνθετικών λιπασμάτων, καθιστώντας τα πολύ πιο ασφαλή, αλλά λίγο πιο ακριβά. Επίσης, δεν έχουν και ιδιαίτερη διαφορά στην διατροφική τους αξία σε σχέση με τα μη βιολογικά τρόφιμα βάση πρόσφατης έρευνας.
Μακροχρόνια έκθεση σε παρασιτοκτόνα και σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να επηρεάσει το αναπαραγωγικό σύστημα του ανθρώπου και να οδηγήσει σε καρκινογένεση, με τους ανθρώπους που καλλιεργούν να διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με όλους τους υπόλοιπους.
Η αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ισορροπημένης διατροφής και το καλό πλύσιμο είναι απαραίτητο. Η κατανάλωση βιολογικών τροφίμων είναι η καλύτερη επιλογή για όσους επιθυμούν να έχουν μηδενική κατανάλωση φυτοφαρμάκων.
Καραγιάννης Νικόλαος BSc, SRD, MPhil
Διαιτολόγος – Dietitian
