Ο σύγχρονος τρόπος ζωής και η διατροφή μας ευθύνονται για μια σειρά νοσημάτων που πραγματικά ταλανίζουν τους κατοίκους των χωρών της Δύσης. Η εκκολπωμάτωση του παχύ εντέρου είναι μια από αυτές. Με τον όρο Εκκολπώματα εννοούμε προβολές του βλεννογόνου (σαν μικρά σακουλάκια) μέσα από τρύπες που δημιουργούνται στους μύες που περιβάλλουν το παχύ έντερο και, επειδή κυρίως ανευρίσκονται σε κατοίκους χωρών με υψηλή ανάπτυξη, ανήκουν στα λεγόμενα νοσήματα του πολιτισμού.
Βασική αιτία είναι η αύξηση των ενδοκολικών πιέσεων στο έντερο σαν αποτέλεσμα κινητικών διαταραχών σε συνδυασμό με μείωση της αντιστάσεως των τοιχωμάτων λόγω της ηλικίας. Ειδικότερα, την αύξηση των ενδοκολικών πιέσεων ευνοεί η μείωση της περιεκτικότητας της τροφής σε ίνες, πράγμα όλο και περισσότερο συνηθισμένο στις ανεπτυγμένες χώρες (fast food). Είναι αξιοσημείωτο ότι στις χώρες της Αφρικής και της Νοτιοανατολικής Ασίας η εκκολπωμάτωση είναι πολύ σπάνια έως άγνωστη, διότι αυτοί οι λαοί έχουν αυξημένη κατανάλωση φυτικών ινών στη διατροφή τους.
Η συχνότητά τους αυξάνεται με την ηλικία. Στα άτομα μεταξύ 30-40 ετών η συχνότητά τους είναι λιγότερο από 10% του πληθυσμού ενώ μεταξύ 50-60 ετών αυξάνει στο 40% και ευρίσκεται σε ποσοστό >50% μετά τα 70 χρόνια. Με την πρόοδο της ηλικίας ο αριθμός και το μέγεθος των εκκολπωμάτων αυξάνει και δεν υπάρχει ουσιώδεις διαφορά μεταξύ των δύο φύλων. Με τον όρο εκκολπωμάτωση εννοούμε την ύπαρξη πληθώρας εκκολπωμάτων. Τον όρο αυτό χρησιμοποιούμε όταν έχουμε φλεγμονή, ενώ εκκολπωματική νόσος είναι η εγκατεστημένη πάθηση όπου τα εκκολπώματα δημιουργούν συχνά συμπτώματα, φλεγμονή, αιμορραγία ή άλλες επιπλοκές.
Σε γενικές γραμμές αυτή η νόσος είναι ασυμπτωματική και γίνεται αντιληπτή συνήθως μετά από έρευνα του παχύ εντέρου για άλλες επιπλοκές. Παρόλα αυτά μπορεί να γίνει προφανές λόγω της αυξημένης ανάπτυξης βακτηριδίων και φλεγμονής στα Εκκολπώματα , η οποία προκαλεί κοιλιακούς πόνους, διάρροια και πυρετό.
Τα οξεία επεισόδια της εκκολπωμάτωσης απαιτούνε θεραπεία με αντιβιοτικά και μεθόδους για την καταπολέμηση των κοιλιακών πόνων. Ενώ τα συμπτώματα παραμένουνε οξεία η διατροφή πρέπει να είναι σχετικά άνοστη, αποφεύγοντας ερεθιστικές ουσίες και τροφές οι οποίες δημιουργούν δυσκολία κατά την πέψη τους. Για παράδειγμα: τα κρεμμύδια, η φλούδα των φρούτων και των λαχανικών, οι σπόροι και οι ξηρή καρποί. Εφόσον τα συμπτώματα τη δεδομένη στιγμή θα είναι τέτοια που θα προκαλούν μείωση της όρεξης για φαγητό είναι λογικό ότι ο ασθενής θα ακολουθήσει αυτή τη διατροφή. Καθώς τα συμπτώματα εξαλείφονται, τότε ο ασθενής μπορεί σταδιακά να έχει μια πιο φυσιολογική διατροφή.
Μετά την ανάρρωση, οι ασθενείς πρέπει να ενθαρρύνονται να κάνουν μακροχρόνιες αλλαγές στη διατροφή τους, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα να ξαναεμφανίσουν συμπτώματα της νόσου. Συνεπώς, οι ασθενείς πρέπει να ακολουθήσουν μια διατροφή υψηλή σε φυτικές ίνες, τόσο προερχόμενη από τα δημητριακά, όσο και από φρούτα και λαχανικά. Παράλληλα, ιδιαίτερο βάρος πρέπει να δοθεί στην κατανάλωση υγρών με απώτερο στόχο την κατανάλωση τουλάχιστον 2 λίτρων νερού την ημέρα.
Εφόσον οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από εκκολπωμάτωση είναι ηλικιωμένοι θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα εδραιωθούνε οι παραπάνω διατροφικές συνήθειες χωρίς να γίνει οποιοσδήποτε συμβιβασμός στην κατανάλωση διατροφικές στοιχείων, όπως είναι οι βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία. Εάν η όρεξη τους για φαγητό είναι περιορισμένη, επιπλέον οδηγίες πρέπει να δοθούν ως προς την επιλογή τροφών οι οποίες είναι πλούσιες σε διατροφικά στοιχεία καθώς και μέθοδοι για τον σωστό εμπλουτισμό της τροφής τους. Εάν τίθεται πρόβλημα μειωμένης κινητικότητας, ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην κατανάλωση υγρών.
Νικόλαος Καραγιάννης BSc, SRD, MPhil
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
