O μεθυλυδράργυρος είναι μια χημική ένωση και ουσιαστικά η τοξική μορφή του υδραργύρου. Στην Αμερική το 82 % των ατόμων που εκθέτονται στον μεθυλυδράργυρο είναι μέσα από την κατανάλωση ψαριών και θαλασσινών. Η άλγη που αποτελεί τροφή για τα ψάρια του ωκεανού μολύνεται με μεθυλυδράργυρο και κατά επέκταση τα ψάρια που την καταναλώνουν, όπως και τα μεγαλύτερα ψάρια που τρέφονται από τα μικρότερα καταλήγουν να συγκεντρώνουν μεγάλες ποσότητες μεθυλυδράργυρου στο σώμα τους.
Όλο και περισσότεροι επιστήμονες ανησυχούν με το γεγονός ότι οι συγκεντρώσεις μεθυλυδράργυρου αυξάνονται στα ψάρια με αποτέλεσμα επιστήμονες από το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ της Αμερικής να επικεντρωθούν στην μελέτη των επιπέδων μεθυλυδράργυρου σε μεγάλα ψάρια θηρευτές όπως είναι ο μπακαλιάρος, ο τόνος και ο ξιφία. Οι επιστήμονες μελέτησαν για μια χρονική περίοδο 30 ετών τα επίπεδα μεθυλυδράργυρου σε δυο ψάρια θηρευτές του κόλπου του Μέιν, τον μπακαλιάρο και το σκυλόψαρο. Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι τα επίπεδα μεθυλυδράργυρου στα 30 χρόνια μελέτης στον μπακαλιάρο μειώθηκαν 6-20 % ενώ στο σκυλόψαρο αυξήθηκαν 33-61 %. Η υπεραλιεία της ρέγγας στον κόλπο του Μέιν, που αποτελούσε την κύρια τροφή του μπακαλιάρου και του σκυλόψαρου, ανάγκασε αυτούς τους θηρευτές να στραφούν σε εναλλακτικές πηγές με αποτέλεσμα ο μπακαλιάρος να τρέφεται με σαρδέλες που έχουν χαμηλότερα επίπεδα μεθυλυδράργυρου, ενώ το σκυλόψαρο άρχισε να τρέφεται με καλαμάρια που έχουν υψηλότερα επίπεδα μεθυλυδράργυρου και αυτό κατά επέκταση επηρέασε τα επίπεδα μεθυλυδράργυρου σε αυτά τα ψάρια μέσα στις δεκαετίες. Οι επιστήμονες όμως παρατήρησαν ότι υπάρχουν και περεταίρω παράγοντες που επηρεάζουν τα επίπεδα μεθυλυδράργυρου στα μεγάλα ψάρια με αποτέλεσμα να μελετήσουν τον τόνο που χρειάζεται να καταναλώσει μεγάλες ποσότητες ψαριών γιατί καλύπτει κολυμπώντας μεγάλες αποστάσεις.
Η κύρια αιτία που επηρεάζει την κατανάλωση ψαριών όπως ο τόνος είναι η κλιματική αλλαγή και η αύξηση της θερμοκρασίας των θαλασσών, που σημαίνει ότι ο τόνος για να μπορεί να κολυμπάει σε αυτές τις υψηλές ταχύτητες πρέπει να ξοδέψει περισσότερη ενέργεια και συνεπώς πρέπει να καταναλώσει περισσότερα ψάρια με αποτέλεσμα να παρατηρήσουμε την δραματική αύξηση των επιπέδων μεθυλυδράργυρου κατά 3,5 % ετησίως από το 2012 μέχρι το 2017 στον τόνο που αλιεύεται στον Ατλαντικό. Τέλος οι επιστήμονες του Χάρβαρντ δημιούργησαν ένα στατιστικό μοντέλο όπου δείχνει πως για κάθε ένα βαθμό (1° C) που αυξάνεται η θερμοκρασία των θαλασσών η υπολογίσιμη αύξηση των επιπέδων μεθυλυδράργυρου για ένα σκυλόψαρο 5 κιλών είναι της τάξης του 70 % ενώ για ένα μπακαλιάρο 5 κιλών είναι της τάξης του 32 %. Αύτη είναι και η αιτία που ψάρια όπως ο τόνος, σολομός, ο γαλέος και ο ξιφίας πρέπει να καταναλώνονται το πολύ μια φορά τον μήνα και ποτέ από τις εγκυμονούσες. Εάν δεν μειώσουμε το φαινόμενο του θερμοκηπίου στον πλανήτη και δεν περιορίσουμε τις εκπομπές υδραργύρου υπάρχει περίπτωση η κατανάλωση ψαριού να γίνει απαγορευτική.
Καραγιάννης Νικόλαος BSc, SRD, MPhil
Διαιτολόγος – Dietitian
Link: Nature
