Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία από τις πιο διαδεδομένες χρόνιες ασθένειες. Η συχνότητα του αυξάνεται σε ολόκληρο τον πλανήτη: η πρόσφατη εξάπλωση του σακχαρώδη διαβήτη έχει φτάσει τα 110 εκατομμύρια και αναμένεται να διπλασιαστεί στα 210 εκατομμύρια μέχρι το 2010. Ακριβώς εξαιτίας της ραγδαίας εξάπλωσης του η έγκαιρη ενημέρωση όλων μας για τις αιτίες και τα συμπτώματα αυτής της ασθένειας είναι  μέγιστης σημασίας. Σε αυτό το πρώτο μέρος αυτού του άρθρου, λοιπόν, θα παραθέσουμε τα χαρακτηριστικά, τους τύπους και τις συνέπειες του σακχαρώδη διαβήτη, με σκοπό την όσο το δυνατό καλύτερη ενημέρωση όλων μας πάνω σ’ αυτή την τόσο διαδεδομένη ασθένεια.

 

Χαρακτηριστικά του Σακχαρώδη Διαβήτη

 

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι το αποτέλεσμα της έλλειψης της ορμόνης της ινσουλίνης, η οποία είναι βασική για τη μεταφορά της γλυκόζης από το αίμα στους ιστούς του σώματος. Η έλλειψη ινσουλίνης μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της ανεπαρκείς παραγωγής ινσουλίνης ή της αντίστασης του οργανισμού στη δράση της. Χωρίς τη σωστή δόση ινσουλίνης στο σώμα η ποσότητα της γλυκόζης στο αίμα είναι υπερβολικά υψηλή (υπεργλυκαιμία)  και, σε περίπτωση που αυτό το επίπεδο ξεπεράσει το νεφρικό όριο, τότε περνάει στα ούρα (γλυκοζουρία). Αυτό με τη σειρά του αυξάνει την ποσότητα ούρων που παράγει το σώμα (πολυουρία). Παράλληλα, η δραστική έλλειψη γλυκόζης – ως υπόστρωμα ενέργειας για τον οργανισμό σε κυτταρικό επίπεδο – σημαίνει ότι το σώμα είναι υποχρεωμένο να χρησιμοποιήσει το λίπος που έχει αποθηκεύσει και εάν είναι αναγκαίο, ακόμη και τους μυικούς ιστούς ως εναλλακτική μορφή ενέργειας. Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω δημιουργεί τα κλασσικά συμπτώματα του σακχαρώδη διαβήτη:

 

  • Υπερβολική παραγωγή ούρων
  • Αίσθημα δίψας
  • Ανεξήγητη απώλεια βάρους

 

Σε περιπτώσεις κατά τις οποίες η έλλειψη ινσουλίνης είναι σοβαρή, τότε η χρήση του λίπους ως εναλλακτική μορφή της απαραίτητης για τον οργανισμό ενέργειας  μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την παρουσία διαβητικής κετοξέωσης: δηλαδή την υπερβολική παραγωγή κετόνων, ανωμαλία στην ισορροπία των ηλεκτρολυτών και αυξημένη καταβολή ιστών. Εάν η παραπάνω ασθένεια δεν θεραπευτεί έγκαιρα μπορεί να οδηγήσει σε κώμα και τελικά στο θάνατο.

 

Τύποι Σακχαρώδη Διαβήτη

 

Η ασθένεια του σακχαρώδη διαβήτη έχει δύο ξεκάθαρους τύπους: τον τύπο 1 και τον τύπο 2.

  • Ο τύπος 1 του σακχαρώδη διαβήτη περιλαμβάνει την μερική ή ολική αποτυχία της παραγωγής ινσουλίνης στο πάγκρεας από τα Β-κύτταρα. Οι αιτίες που τον προκαλούν παραμένουν άγνωστες, αλλά μερικοί ιοί, αυτοάνοσα νοσήματα και γενετικοί  παράγοντες μπορεί πιθανώς να παίζουν κάποιο ρόλο. Η ασθένεια εμφανίζεται ξαφνικά σε παιδιά και ενήλικες κάτω των 40 ετών, αν και η παρουσία της είναι πιθανή σε οποιαδήποτε ηλικία. Απαιτεί πάντα θεραπεία με ινσουλίνη.
  • Ο τύπος 2 του σακχαρώδη διαβήτη είναι ανθεκτικός στην ινσουλίνη, κατά τον οποίο μεν παράγεται ινσουλίνη από το σώμα, αλλά τα ποσοστά της είναι ή ανεπαρκή ή αναποτελεσματικά. Είναι πολύ πιο κοινός από τον πρώτο τύπο, καταμετρώντας τουλάχιστον το 75% των καταγεγραμμένων περιπτώσεων.  Η παρουσία του είναι στενά συνδεδεμένη με την παχυσαρκία. Συχνά παρουσιάζεται κατά την μέση ηλικία και αργότερα, αλλά εξαιτίας των αυξανόμενων ποσοστών παχυσαρκίας στην κοινωνία μας η παρουσία του πια είναι έντονη τόσο στα παιδιά όσο και στους νέους. Η σωστή διατροφή και η φυσική εξάσκηση ίσως να περιορίσουν τα συμπτώματα της ασθένειας, αλλά οι περισσότεροι ασθενείς θα χρειαστούν και τη χορήγηση φαρμάκων.

 

Συνέπειες του Σακχαρώδη Διαβήτη

 

Ο σακχαρώδης διαβήτης έχει σημαντικές συνέπειες σε ότι αφορά την νοσηρότητα και τη θνησιμότητα των ασθενών, όχι μόνον εξαιτίας των έντονων συμπτωμάτων που η ίδια η ασθένεια έχει για αυτούς, αλλά και επειδή αυξάνει επικίνδυνα το ρίσκο καρδιοαγγειακών ασθενειών και βλάβης στη μικροκυκλοφορία των νεφρών (νεφροπάθεια), των νεύρων (νευροπάθεια), των ματιών (αμφιβληστροειδοπάθεια), και των άκρων του σώματος ( ασθένειες των περιφερειακών αγγείων). Συνεπώς, ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες των καρδιακών ασθενειών, των εμφραγμάτων, της νεφρικής ανεπάρκειας, της τύφλωσης, της γάγγραινας και των ακρωτηριασμών.

Νικόλαος Καραγιάννης BSc, SRD, MPhil

Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος