Η κατάθλιψη και η παχυσαρκία φαίνεται να έχουν μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ τους, που σημαίνει ότι το ένα μπορεί πολύ εύκολα να προκαλέσει το άλλο, αλλά οι επιστήμονες δεν είναι ακόμα σε θέση να ανακαλύψουν πως από το ένα προκύπτει το άλλο.
Έρευνα του 2020 (Psychiatry Investig: Obesity and Depression: Its Prevalence and Influence as a Prognostic Factor: A Systematic Review) έδειξε ότι παχύσαρκα άτομα είχαν 55 % περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν κατάθλιψη και άτομα που είχαν διαγνωστεί με κατάθλιψη είχαν 58 % περισσότερες πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκα. Παρ’ όλα αυτά, το Αμερικάνικο Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας δηλώνει ότι η κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει αύξηση, αλλά και μείωση βάρους.
Αντίθετα, έρευνα του 2019 (BMC Psychiatry: Association between depression, anxiety and weight change in young adults) έδειξε ότι δεν υπάρχει συσχετισμός μεταξύ παχυσαρκίας και συναισθηματικών διαταραχών, όπως είναι η διπολική διαταραχή για παράδειγμα. Στην εν λόγω έρευνα οι άνδρες συμμετέχοντες έδειξαν ότι οι πάσχοντες από συναισθηματικές διαταραχές είχαν υψηλότερα επίπεδα βάρους, χωρίς όμως να συμβαίνει το αντίθετο, δηλαδή οι παχύσαρκοι συμμετέχοντες άνδρες να παρουσιάζουν συναισθηματικές διαταραχές. Περαιτέρω η έρευνα έδειξε ότι οι άνδρες που μείωσαν επιτυχώς το βάρος τους παρουσίασαν βελτίωση στην συναισθηματική τους κατάσταση και σε ότι αφορά τις γυναίκες συμμετέχοντες της έρευνας παρουσίασαν αυξημένο κίνδυνο συναισθηματικών διαταραχών απόλυτα σχετιζόμενο με το βάρος τους.
Έρευνα του 2018 (Obes Facts: The Relationship between Weight Status and Depressive Symptoms in a Population Sample with Obesity: The Mediating Role of Appearance Evaluation) τόνισε ότι οι θεράποντες ψυχίατροι πρέπει να παρακολουθούν τις αυξητικές τάσεις του βάρος ασθενών με κατάθλιψη και ποιο συγκεκριμένα πρέπει να συζητούν με τους ασθενείς τους θέματα που σχετίζονται με την εικόνα του σώματος, έτσι ώστε να ενισχυθεί η προσπάθεια απώλειας βάρους, που τυχόν μπορεί να κάνουν. Παράλληλα, άλλη έρευνα του 2017 (Clin Obes: Examining the association between depression and obesity during a weight management programme) μελέτησε την επίδραση που έχει η απώλεια βάρους στην διάθεση, μελετώντας επίπεδα κατάθλιψης ατόμων που συμμετείχαν σε ένα πρόγραμμα μείωσης βάρους. Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι παχύσαρκα άτομα τα οποία δεν έπασχαν από κατάθλιψη με την απώλεια βάρους εκδήλωσαν βελτίωση στην διάθεση τους με τα αποτελέσματα αυτά να έχουν διάρκεια από 3 έως 12 μήνες μετά την απώλεια του βάρους.
Έρευνα του 2019 (International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity: Depression, emotional eating and long–term weight changes: a population–based prospective study) μελέτησε την συσχέτιση μεταξύ συναισθηματικής κατανάλωσης φαγητού και παχυσαρκίας ή αύξησης του κοιλιακού πάχους. Συμφώνα με τα αποτελέσματα της εν λόγου μελέτης η συναισθηματική κατανάλωση φαγητού επηρεάζει την αύξηση του βάρους, αλλά μπορεί να επηρεαστεί και από άλλους παράγοντες όπως η έλλειψη ύπνου, για παράδειγμα.
Η φαρμακευτική αγωγή για την κατάθλιψη φαίνεται να προκαλεί αύξηση βάρους και σύμφωνα με μια ανασκόπηση του 2019 (Obesity Management/Etiology and Pathophysiology: Effects of antidepressant and antipsychotic use on weight gain: A systematic review) 27 διαφορετικών ερευνών η χρήση αυτών των φαρμάκων προκαλεί περίπου 5 % αύξηση βάρους. Επίσης, η εν λόγω ανασκόπηση παρατήρησε αύξηση βάρους από 7 % και πάνω για ασθενείς που λάμβαναν τα παρακάτω αντικαταθλιπτικά σκευάσματα: Seroquel, Haldol, Stelazine, Risperdal, Abilify, Zyprexa, και Clozaril. Το μόνο φαρμακευτικό αντικαταθλιπτικό φαρμακευτικό σκεύασμα που φάνηκε να μειώνει το βάρος ήταν το Wellbutrin. Οι επιστήμονες της εν λόγω ανασκόπησης θεώρησαν ότι απαιτούνται περισσότερες μελέτες, μεγαλύτερης διάρκειας και με περισσότερους συμμετέχοντες για να έχουμε καλύτερη εικόνα σε ότι αφορά την επίδραση των αντικαταθλιπτικών σκευασμάτων στο βάρος, αλλά για την ώρα φαίνεται να προκαλούν αύξηση.
Η κατάθλιψη και η παχυσαρκία φαίνεται να σχετίζονται μεταξύ τους αλλά πως το ένα επηρεάζει το άλλο δεν έχει εξακριβωθεί ακόμα. Η κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει παχυσαρκία και η παχυσαρκία μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη, ενώ και τα δυο μαζί μπορεί να οξύνουν το ένα το άλλο. Σε μερικές περιπτώσεις η φαρμακευτική αγωγή για την κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει αύξηση βάρους ως παρενέργεια στα αντικαταθλιπτικά χάπια. Είναι σημαντικό άτομα τα οποία πάσχουν από κλινική κατάθλιψη να κάνουν ενέργειες που να βοηθήσουν στην σταθεροποίηση ή και απώλεια του βάρους τους σε συνεργασία με τους επιστήμονες υγείας.
Καραγιάννης Νικόλαος BSc, SRD, MPhil
Διαιτολόγος – Dietitian
