Το προ-διαβητικό στάδιο είναι μια κλινική κατάσταση η οποία μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη τύπου ΙΙ. Βάση ερευνών το 25 % των ατόμων που βρίσκονται στο προ-διαβητικό στάδιο θα παρουσιάσουν διαβήτη σε 3 με 5 χρόνια, ενώ το 70 % των ατόμων σε προ-διαβητικό στάδιο θα εκδηλώσουν σε κάποια φάση στη ζωή τους διαβήτη. Το προ-διαβητικό στάδιο δεν παρουσιάζει συμπτωματολογία και συνεπώς ο ασθενής το αντιλαμβάνεται είτε από μια τυχαία μέτρηση σακχάρου στο αίμα ή μετά από την διάγνωση με διαβήτη, είτε μετά από ένα καρδιακό επεισόδιο. Επίσης, αν τα επίπεδα σακχάρου παραμένουν υψηλά μακροχρόνια, τότε ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει συμπτωματολογία συνδεδεμένη με τον διαβήτη όπως πολυδιψία και πολυουρία και να οδηγηθεί σε περαιτέρω έλεγχο που θα του δοθεί η δυνατότητα να διαγνωσθεί ως προ-διαβητικός.
Ορισμένες παθήσεις φαίνεται να είναι υπεύθυνες για την εκδήλωση του προ-διαβητικού σταδίου, όπως η παχυσαρκία, η υπέρταση, τα αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα, τα χαμηλά επίπεδα HDL χοληστερίνης (‘καλή χοληστερίνη’) στο αίμα, τα χαμηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, αλλά και η γενετική προδιάθεση. Επίσης, ορισμένοι παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής όπως το κάπνισμα, το στρες και η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσουν προ-διαβήτη. Έρευνα του 2017 (Nutr Diabetes: Consumption of Sugar Sweetened Beverages and type II Diabetes Incidence in Thai Adults: Results from an 8 year prospective study) έδειξε ότι άτομα με υψηλή κατανάλωση ζαχαρούχων ροφημάτων έχουν αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν μεταβολικές παθήσεις όπως υπέρταση και αυξημένα επίπεδα σακχάρου και τριγλυκεριδίων στο αίμα, το οποίο κατά επέκταση μπορεί να οδηγήσει σε προ-διαβήτη και διαβήτη τύπου ΙΙ. Τέλος, άτομα με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή με πολλαπλά υπεργλυκαιμικά επεισόδια μπορεί να εκδηλώσουν προ-διαβήτη.
Η διάγνωση του προ-διαβητικού σταδίου επιτυγχάνεται με αιματολογικά τεστ, με πρωινή και προγευματική μέτρηση σακχάρου, με την καμπύλη σακχάρου και τέλος με την μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης. Σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Διαβητικό Σύλλογο προ-διαβητικός θεωρείται κάποιος όπου η τυχαία πρωινή μέτρηση σακχάρου είναι από 100 έως 125 ml/dl, η καμπύλη σακχάρου είναι μεταξύ 140 και 199 ml/dl και η μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης κυμαίνεται μεταξύ 5,7 με 6,4 %.
Σε γενικές γραμμές ο έλεγχος για προ-διαβήτη είναι αναγκαίος για άτομα άνω των 45 ετών, για υπέρβαρους και παχύσαρκους ανθρώπους, άνδρες που η περιφέρεια της μέσης του είναι μεγαλύτερη από ένα μέτρο και για γυναίκες που είναι μεγαλύτερη από 88 εκατοστά, άτομα που παρουσιάζουν αυξημένη αντίσταση στην δράση της ινσουλίνης, όπως για παράδειγμα άτομα που πάσχουν από σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, μελανίζουσα ακάνθωση και μη σχετιζόμενη με το αλκοόλ στεατοηπατιτιδα, γυναίκες που παρουσίασαν διαβήτη κύησης, γυναίκες που γέννησαν παιδιά με περισσότερα από 4 κιλά βάρος, άτομα που πάσχουν από αρτηριοσκλήρυνση και τέλος άτομα που έχουν προσφάτως ακολουθήσει θεραπευτική αγωγή με γλυκοκορτικοειδή ή άτυπα αντιψυχωσικά φάρμακα.
Το στάδιο του προ-διαβήτη είναι αναστρέψιμο και με μικρές και ουσιαστικές αλλαγές στον τρόπο ζωής μας μπορούμε να αποφύγουμε την εξέλιξη του σε διαβήτη τύπου ΙΙ. Πρωτίστως η διατροφή συμβάλει ενεργά την εξέλιξη του προ-διαβήτη και είναι σημαντικό ο ασθενής να υιοθετήσει μια διατροφή που θα έχει υψηλή κατανάλωση σιτηρών ολικής αλέσεως, φρούτων και λαχανικών καθώς και αισθητή μείωση στην κατανάλωση ζάχαρης και κορεσμένου / ζωικού λίπους καθώς και επεξεργασμένων κρεάτων, όπως τα αλλαντικά και τα λουκάνικα. Περαιτέρω η φυσική δραστηριότητα συμβάλει ενεργά στην επιβράδυνση της εξέλιξης του προ-διαβήτη. 150 με 300 λεπτά αεροβικής άσκησης μέτρια έντασης απαιτούνται εβδομαδιαίως σε συνδυασμό με 2 φορές την εβδομάδα ασκήσεις με αντίσταση βάρους.
Όπως και ο διαβήτης έτσι και ο προ-διαβήτης σχετίζονται άμεσα με τον τρόπο ζωής μας, την διατροφή μας και την καθημερινότητα μας. Καθώς το προ-διαβητικό στάδιο είναι εξολοκλήρου ασυμπτωματικό ο συχνός έλεγχος είναι απαραίτητος ιδίως για ενήλικες άνω των 45 ετών, υπέρβαρους / παχύσαρκους και άτομα με καρδιοαγγειακά προβλήματα. Είναι μια κατάσταση που μπορεί να αντιστραφεί αρκεί να είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε τις σωστές αλλαγές στην καθημερινότητα μας και στον τρόπο ζωής μας.
Καραγιάννης Νικόλαος BSc, SRD, MPhil
Διαιτολόγος – Dietitian
